Mải mê Setup và vận hành 1 mình làm tất ăn cả trong 6 năm qua nhưng gần đây Dương mới biết mình đang là Solopreneur 💪.
Solopreneur là gì? Thách thức và cơ hội khi trở thành Solopreneur 2025 đối với người mới như thế nào? Đó là câu hỏi chung của bất cứ ai khi tham khảo và tìm hiểu về lĩnh vực mới.
Thú thực, khi viết bài này (xuất bản tháng 5/2024) Dương cũng tham khảo lại các khái niệm, định nghĩa và tất cả những gì liên quan Solopreneur. Làm sao để diễn tả đơn giản cho bạn dễ hiểu chứ Dương không phải tìm hiểu hình thức này trước rồi bắt đầu đi làm - mà trở thành lúc nào cũng không hay.
Khi xem các video Khởi nghiệp trên Youtube ở kênh nước ngoài để học hỏi nhiều bài phỏng vấn doanh nhân triệu đô và mô hình sáng lập, điều hành 1 mình rất nhiều. Nó chính là Solopreneur mà bạn đang quan tâm, Dương chia sẻ bạn ngay bây giờ.
Hãy nhớ những cụm từ tô đậm là điểm nhấn mạnh Dương đã trải nghiệm thực tế.
Bối cảnh
Hiện nay, Internet bùng nổ tạo rất nhiều cơ hội việc làm và khởi nghiệp cho bất cứ ai. Những khái niệm Kiếm tiền Online, Freelancer, Tiếp thị liên kết Affilate, bán hàng Online,...quá quen thuộc và tất cả mọi người đều đang chạy đua trong nền kinh tế số.
Định vị bài viết
Solopreneur thực sự rất ít người nhắc tới khái niệm hay đề cập cụm từ này ở Việt Nam (ít hơn rất nhiều với Freelancer và kinh doanh Online).
Để bạn hình dung ra mô hình, hình thức này, Dương sẽ định vị bài viết này ở Câu chuyện của Dương. Không xoáy sâu vào khái niệm, mà chia sẻ những kỹ năng, những thất bại, những thách thức mà người mới phải đối mặt.
Sản phẩm sẽ là dịch vụ, sản phẩm số - những sản phẩm giao dịch trên Internet và kinh doanh tinh gọn. Không phải là cách làm cồng kềnh: kế hoạch lớn, gọi vốn,....vì bản chất Dương không giỏi ở phần tài chính, chỉ tự nhận ổn ở phần digital marketing 2025 và bán hàng.
Ví dụ
Câu chuyện Dương thực chiến phí dưới với những ví dụ áp dụng thực tế Dương đã và đang làm.
Tức là các sản phẩm, mô hình, dịch vụ Dương đã và đang triển khai phát triển. Không phải là bản tổng hợp chung chung như các bài viết khác.
Vậy, Solopreneur có phù hợp với bạn? Tìm hiểu nào
Solopreneur là gì?
Tra nhanh Google Dịch: Solopreneur là doanh nghiệp độc lập.
Nhìn nhanh ta cũng thấy rõ khi tách: "solo" đọc bình dân là xô lô - tức 1 mình, đơn độc; "entrepreneur" là doanh nhân thời công nghệ. Ghép lại định nghĩa nhanh là doanh nhân đơn độc 1 mình điều khiển doanh nghiệp.
Nhưng, tích cực hơn chúng ta hướng tới là đường dài, là nhiệt huyết hay đam mê ở đó để có thêm vị của khởi nghiệp.
Và cách định nghĩa riêng của Dương:
Soloprenerur là Doanh nhân kiểm soát mọi quy trình và thực sự tự do.
Ngắn gọn đúng là thế, nhưng chúng ta sẽ hỏi:
- Doanh nghiệp thì có gì lạ là công ty là đơn vị có tổ chức để hoạt động kinh doanh,...
- Độc lập: thì công ty nào bản chất đều độc lập, tạo nên cũng chính là độc lập chứ có làm cho ai đâu mà không độc lập.
Ban đầu, Dương cũng như bạn hay bất cứ ai, khi nghe cụm từ doanh nghiệp độc lập không phải là xa lạ.
Nhưng bản chất của Solopreneur là gì? nó khác biệt gì so với các hình thức khác?
Dựa trên tìm hiểu từ tài liệu (video, blog - không phải sách vở) và trải nghiệm thực tế của Dương. Xin được chia sẻ về cách hiểu, định nghĩa bình dân về Solopreneur:
- Cá nhân khởi nghiệp và vận hành, kiểm soát mọi quy trình từ A tới Z: làm tất ăn cả.
- Đa số Marketing và vận hành bằng các công cụ Online, họ cũng là người thực chiến Digital Marketing Online tốt.
- Sản phẩm ngách (niche): bán sản phẩm số, tạo sản phẩm vật lý cá nhân hóa thương hiệu để kinh doanh online tối giản. Số lượng sản phẩm ít, lượng bán nhiều, chi phí thấp, lãi ròng cao.
- Tối giản, tinh gọn: có thể họ thuê đội ngoài chuyên nghiệp xử lý các khâu mất thời gian, họ tập trung chuyên môn để vận hành. Hạn chế nhân lực (nhân viên).
Với mô tả và diễn tả trên, bạn thấy hình thức này không phải xa lạ phải không? Bạn thấy ông/bà hàng xóm cũng đang tự kinh doanh Online qua sàn thương mại điện tử, bán hàng qua Facebook 2025, qua Tiktok cũng tự làm mọi quy trình.
Và mô hình này đã có từ lâu khi internet chưa phát triển. Ví dụ như bố mẹ và nhiều người trong làng ở quê Dương làm nghề thủ công đan rổ rá bằng tre.
Họ tự mua vật liệu tre, mây về chế tác thành sản phẩm, rồi đưa đi chợ để bán. Tất cả đều 1 người trực tiếp sản xuất và kinh doanh hoặc phối hợp cùng làm.
Như 4 khía cạnh trên, trọng tâm Dương muốn chia sẻ là chúng ta Áp dụng và hiểu trong thời đại Internet phát triển rất mạnh mẽ và bằng phẳng hiện nay.
Ngoài kia có rất nhiều người trên thế giới đang làm hình thức này, ở Việt Nam vài năm gần đây sau đại dịch Cô Vít mọi người mới để ý. Lang thang xem video kiếm tiền online, khởi nghiệp online nguồn nước ngoài bạn sẽ thấy nhiều cuộc phỏng vấn.
Video trên là 1 trong ví dụ ngách chủ đề mình theo dõi cũng như tất cả các kiến thức lĩnh hội được đều từ nước ngoài (đa số anh em marketer tại VN cũng đều như Dương).
Chủ đề của kênh Youtube trên nội dung chủ yếu là hoặc liên quan tới Solopreneur: doanh nghiệp tự thân.
Bạn đọc hết tới đây và xem video trên, Dương tin bạn đã hiểu về đinh nghĩa Solopreneur thực sự là gì rồi phải không?
"Dương này, tôi muốn biết bạn đã trở thành Solopreneur như thế nào? Cụ thể hơn là thành công và thất bại, thách thức ra sao? Tôi muốn tham khảo?
Tự do
Bản chất của hình thức này và mong muốn của những người muốn lập nghiệp chính là tự do:
- Không bị phụ thuộc gò bó khi làm việc tại công ty thời gian 8h tới 17h chiều
- Không bị phụ thuộc bất cứ phòng ban, 1 khâu 1 mắt xích nào - tự mình xắn tay vào xử lý trực tiếp
- Kiểm soát và vận hành mọi công việc, đưa ra quyết định dễ dàng và nhanh chóng so với mô hình doanh nghiệp truyền thống.
- Tự do xếp thời gian mà không phụ thuộc: bận việc gia đình, việc cá nhân sẽ xếp việc vào lúc khác miễn là hoàn thành theo mục tiêu.
- Tự do tài chính: đây là mong muốn và cố gắng của tất cả người khởi nghiệp và làm riêng.
Nếu mô hình doanh nghiệp truyền thống kiểu chung vốn mở công ty với ai đó, gọi vốn để mở, làm cùng gia đình,... Thì vẫn bị phụ thuộc: cần xin ý kiến, rồi sắp xếp nhân lực,... sẽ cân nhắc.
Đây cũng là động lực chính và giá trị Dương "ngộ ra" sau quá trình bắt tay thực hiện.
Tối ưu
Như đề cập trên, sở hữu doanh nghiệp với cách vận hành kiểm soát mọi quy trình nhưng vẫn tự do - là 1 thách thức lớn.
Qua quá trình dài tính bằng năm, Dương nhận ra để có kết quả đó là sự thích ứng và tối ưu. Dưới đây, là câu chuyện về quá trình dịch chuyển, thích ứng và tối ưu của các mô hình. Trong đó, có rất nhiều bài học về thất bại và bài học tự rút ra cho riêng bản thân.
Tinh gọn và tối giản là kết quả hiện tại sau 5 năm khởi nghiệp kể từ 2017 rời vị trí Trưởng phòng Kinh doanh ô tô Hyundai (bỏ làm văn phòng).
Thất bại mở công ty
Như bao người khác, Dương cũng đã mở công ty dịch vụ quảng cáo Online: chạy quảng cáo, làm website năm 2017 sau khi nghỉ việc văn phòng.
Thai nghén và duy trì được 2 năm thì thất bại. Lý do chính:
- Quản lý tài chính kém
- Nhân lực yếu kém
- Công ty nhỏ và tối giản nhất có thể nhưng vẫn bị phụ thuộc vào các lĩnh vực không chuyên môn: thuế, tài chính.
Bức tranh là: có nhân viên nhưng phải tự xử lý mọi việc - tìm khách, tiếp khách và cả vận hành công việc trực tiếp.
Bức tranh này hầu hết mọi anh em mới khởi nghiệp đều vướng phải và không tránh được. Sau hơn 1 năm cố gắng và cạn vốn, Dương đã đánh giá lại và quyết định thay đổi:
- Cơ cấu lại mô hình
- Lọc và chọn lại sản phẩm
- Tham khảo lại cách quản trị và cố gắng tối ưu gọn gàng ít hoặc không có nhân viên trực tiếp mình phải quản lý.
Xuất thân từ con nông dân và lập nghiệp nơi thành phố Hà Nội. Hạn chế rõ ràng nhất của Dương (bất cứ ai từ miền quê lên phố lập nghiệp): vốn ít lập nghiệp nơi cạnh tranh khốc liệt, đào thải cao. Vốn là tiền, là kinh nghiệm, là quan hệ,....tại nơi nhiều nhân tài, nhiều người rất giỏi - thứ thực sự mình có là ý trí và ham học hỏi.
Dương vay vốn ở ngân hàng, vay người thân để khởi nghiệp. Giai đoạn ngưng này là đánh dấu cho thất bại và quá trình tối ưu lần 1.
Tinh gọn và cân bằng
Đóng cửa công ty, trả văn phòng thuê, chia tay nhân viên và thực hiện kế hoạch tiếp theo: không dừng khởi nghiệp mà thay đổi cách làm.
Nhiều người sẽ chọn bỏ hẳn và quay lại để đi làm thuê hoặc khởi nghiệp sản phẩm, mô hình khác.
Nhưng cách làm của Dương thì giữ nguyên mục đích khởi nghiệp và sản phẩm, chỉ thay đổi và tối ưu mô hình.
- Thuê làm việc từ xa, người chuyên môn: Kế toán, Chăm sóc khách hàng.
- Vận dụng công nghệ và hệ thống tự động: Hệ thống chăm sóc khách hàng CRM tự động, hệ thống Marketing tự động.
- Tối ưu khách hàng: tập trung khai thác, chọn lọc và phục vụ khách làm việc lâu dài, ngân sách lớn - không nhận khách nhỏ lẻ, cá nhân.
- Chọn 1-2 sản phẩm, dịch vụ chuyên môn để đào sâu chuyên môn và định vị khách hàng. Cụ thể mỗi quảng cáo Google Ads: chạy dịch vụ quảng cáo Google Ads, bán khóa học Google Ads, dạy quảng cáo Google Ads 1 kèm 1.
Dương đã bắt tay vào thực hiện như trên, nó không phải ngày 1 ngày 2, mà là cả quá trình: thay đổi, xem lại và tối ưu.
- Tạm ngưng hoạt động công ty truyền thống.
- Tối ưu khách hàng: vẫn khai thác khách hàng, chốt và làm việc với khách làm việc Online không văn phòng - hồ sơ năng lực chính là chuyên môn cá nhân.
- Tối ưu tài chính: xác nhận khoản nợ đã vay lập kế hoạch gia hạn và kiểm soát khoản nợ. Không vay tiếp, tối ưu khoản thu để bù đắp nợ và tiếp tục duy trì và đầu tư cho doanh nghiệp: công cụ, nhân lực chuyên môn từ xa.
- Làm việc toàn thời gian tại nhà: ở nhà riêng, thi thoảng ra quán cafe làm việc - tức không thuê văn phòng.
- Định vị và kỷ luật bản thân: thời gian làm việc tối ưu để giải quyết triệt để các công việc, làm việc bất cứ đâu có kết nối internet.
- Thuê và giao việc chuyên môn: khi đã nhận các dự án, thuê Freelancer xử lý những việc lặp lại mất thời gian và chuyên môn của họ. Đảm bảo công việc, dự án đúng tiến độ và chất lượng.
Tóm lại, việc vẫn không gián đoạn, với những ưu điểm:
- Thay đổi không gian làm việc: linh hoạt không phụ thuộc - không phải quản lý.
- Thời gian làm việc linh hoạt: có thời gian cho gia đình và sở thích - làm việc bất cứ đâu miễn là hoàn thành công việc.
- Cách làm việc khác đi: thuê người chuyên môn (freelancer độc lập, không phải nhân viên quản lý trực tiếp). Hiệu quả cao, không phải quản lý nhân lực.
Kết quả thời điểm này và sau này rõ nhất đó là: cân bằng giữa công việc và cuộc sống:
- Vẫn điều khiển được công việc (không bị công việc ảnh hưởng): hoàn thành trong thời gian ngắn.
- Vẫn chơi và lo cho gia đình: chăm, dạy học, chơi cùng với con.
- Vẫn giữ đam mê sở thích riêng: đọc sách hàng ngày, đá bóng (chạy bộ) hàng tuần. Tần suất đều đặn không bỏ lỡ.
Cảm giác này khiến cuộc sống được thực sự tự do, công việc và cuộc sống không bị chồng chéo: công việc tính từ ngoài cửa, cuộc sống từ cửa vào nhà - không lẫn lộn.
Phát triển
Phát triển là không tụt lùi, không có khái niệm dừng lại và tự mãn là quan điểm của Dương trong bất cứ hình thức nào. Tự vận hành nếu không có kỷ luật và bám sát mục tiêu sẽ là cám dỗ khiến mơ ước: doanh nhân tự do sụp đổ ngay giai đoạn đầu.
Khi đã cân bằng sau thất bại đầu tiên, Dương tiếp tục xây dựng kế hoạch tự do bằng việc phát triển:
- Phát triển Kỹ năng, chuyên môn nghề nghiệp: trở thành chuyên gia trong lĩnh vực cụ thể là quảng cáo Online Google Ads.
- Phát triển cơ hội kiếm tiền ngách mình đã chọn với giá trị cao: giá trị hoàn thành công việc, giá trị chất lượng công việc, giá trị công sức bỏ ra nhận tiền tương ứng.
- Phát triển sản phẩm, dịch vụ lâu dài: sản phẩm bán đều bán hàng ngày, hàng tháng, hàng năm. Tiếng anh gọi là sản phẩm Evergreen: tạo 1 lần bán nhiều lần, dành tâm huyết thời gian, trí tuệ nâng cấp sản phẩm liên tục.
Hành động của Phát triển đó là đầu tư thực chiến bằng thời gian, tiền bạc và công sức:
- Đầu tư dài hạn: kỹ năng và khóa học chuyên môn.
- Thực chiến quảng cáo Google Ads các sản phẩm đang kinh doanh online: đo lường và tối ưu.
- Trực tiếp kinh doanh, bán hàng Online: quảng cáo bán hàng từ website: phân tích hành vi khách, chọn sản phẩm, tối ưu quảng cáo, tối ưu vận hành, tối ưu tài chính.
- Lọc và học: lọc và phân loại các sản phẩm bán tốt, có lãi. Học hỏi thêm để phát triển sản phẩm khác biệt so với đối thủ: nâng cao giá trị sản phẩm, giá thành bán bằng thương hiệu riêng của mình.
Đích cuối cùng Dương hướng tới cả sản phẩm số lẫn sản phẩm vật lý bán sản phẩm có Thương hiệu. Xây dựng thương hiệu riêng, phát triển và bán nó. Nghĩ đơn giản là vậy, bắt tay tự làm A tới Z khá nhiều việc và thách thức.
Lời khuyên
Câu chuyện tạo lên rồi thất bại và tối ưu: chuyển đổi mô hình truyền thống sang online cách tinh gọn và tối giản bên trên là lời khuyên của Dương.
Chân thành mà nói, không có bất cứ phương pháp nào sáng tạo, cốt lõi vẫn là làm và làm tốt nhất. Học hỏi và thực chiến áp dụng theo sản phẩm và mục tiêu riêng của mỗi người bằng sự kiên định, kiên trì cách thích ứng là cơ hội thành công cao trở thành Solopreneur năm 2025.
Đừng sao chép cách máy móc để bạn tụt hậu trong thời đại cạnh tranh. Trong bất cứ bài viết nào Dương chia sẻ hoặc trên kênh Youtube Mai Cao Dương vẫn là tinh thần cùng hành động: Tinh gọn và Tối giản.